Çocuklar, yaşadıklarını ve hissettiklerini anlatmakta yetişkinler kadar becerili değildir. Çoğu zaman nasıl hissettiklerini bilemezler. Bu nedenle kendilerini ifade etmeleri zordur. Yetişkinler için kendilerini anlatmak daha kolay bir eylemken, çocuklar için ifade şekli yalnızca oyun yoluyla olmaktadır. Oyun, çocuklar için kendini anlatmak, kendisiyle ilgili bilgi vermek, sohbet etmek, eğlenmek, yaşantıları hakkında bilgi vermek ve kendilerini geliştirmeleri için ortam sağlar.
Oyun zamanlarında çocukların kullandıkları oyuncaklar, ne anlatmak istediğini, oynamak istedikleri oyun ise ne söylemek istediğini anlatır. Bu sayede çocuklar, kendileri için daha güvenli ortamda sorunları ile başa çıkmayı öğrenirler.
OYUN TERAPİSİ NEDİR?
Çocuklarda görülen sorunları veya ruhsal değişimleri ortaya çıkarmak ve çözmek amacıyla, bu konuda eğitim almış profesyonel bir uzman tarafından oyun yoluyla uygulanan terapi yönetimidir. Oyun terapisi, çocukların yaşadıkları sorunları dışa vurmasında ve onlarda farkındalık yaratmasın da yardımcı olur. Ayrıca çocuklar, yaşadıkları bütün ruhsal durumlarda diğer iletişim yollarına nispeten oyun oynarken kendilerini güvende hissedeceklerinden dolayı daha rahat ifade etme imkanına sahiptir. Terapi yöntemiyle çocuğun iç dünyasına ulaşma ve çocuğun kendini tanımasını sağlama, terapistin çözüme yönelik ilk hedefidir.
Terapi, çocuğun kendini fark etmesini sağlar ve büyümesi için ortam oluşturur. Amaç, terapi sayesinde çocuğa farkındalık sağlamaktır. Terapiden olumlu bir yanıt almak için çocuğa sınır konulması ve güvenli bir ortam sağlanması önemlidir. Sınırlandırma, çocukta farkındalık yaratır ve bu durum terapide en önemli kısımlardan biri olmaktadır.
OYUN TERAPİSİNE NE ZAMAN BAŞVURULUR?
Oyun terapisi, birçok psikolojik sorunlarda ve 2-12 yaş aralığı çocuklarda uygulanır. Çocuklarda iletişim sorunları, depresyon, aile fertlerinin ayrılması, arkadaşlarla iletişim bozukluğu, derslerde başarısızlık, takıntı, yas dönemi gibi birçok psikolojik rahatsızlıklarda, uzmanlar tarafından uygulanan oyun terapisinin başarısı, bilimsel araştırmalarla ortaya konulmuştur.
OYUN TERAPİSİNİN, GÜNLÜK OYUNDAN FARKI NEDİR?
Günlük Oyun oynamanın tarihi çok eskilere giderken, oyun terapisi 1990′ lı yıllarından beri uygulanmaktadır. Oyun, çocuklar için bir eğlence, mutlu olmak için bir aktivitedir. Oyun terapisi, kendine özgün odalarda, terapiye uygun oyunlarla ve oyuncaklarla yapılır. Her çocuk için oyun oynamak, aynı olmasına karşın terapide uzman kişi oyuna bilimsel olarak farklı anlamlar yükler. Terapi sırasında çocukların yaptığı her bir sembol, uzman kişi tarafından yorumlanır. Dolayısıyla oyun, çocuğun kendisini anlatmada büyük bir etkiye sahiptir. Normal oyunlar, oyun terapisiyle aynı olarak gözükse de ikisi de birbirinden farlıdır.
NEDEN OYUN TERAPİSİ?
Yetişkinlerde terapi yöntemiyle kendini ifade edip duygularını anlatmak nasıl ise çocuklarda da oyun terapisi aynı şekildedir. Oyun yöntemiyle terapide çocuklar, bazı hislerini kolayca ortaya koyar. Bu sayede uzman kişi, çocuğun iç dünyasını çözme fırsatı bulur. Örneğin, çocuk, terapiste karşı hırçın ve onunla silahlı oyunlar oynuyor ise terapi, çocuğun hırçın duyguları yaşama şansı verir. Dolayısıyla terapi, çocuğun kendini kontrol etme becerisini sağlar. Terapi odası için, terapist çocuğun doğru iletişim kaliplarini kullanabilmesi ve kendini en doğru ifade edebilmesi için en uygun oyuncakları seçer. Tüm bu oyun sürecinde, çocuğun duygularını dışa aktarması ve kendisini iyi hissetmesi için terapist, ortamı uygun hale getirir. Özellikle daha küçük bir çocukta kelimelerle anlaşmak yeterli değildir. Çocuklar daha çok hareketli oldukları için oyun terapisi, onlara bu süreçte yargılayıcı ya da eleştirel sınırlar koymaz. Çocuklar sevmedikleri oyundan çok çabuk sıkıldıkları için genellikle sevdikleri oyunlar oynatılarak, onların sorunlarının çözülmesine terapist yardımcı olur.
OYUN TERAPİSİ ÇOCUKLARA NE KAZANDIRIR?
- Çocukların hissettiklerini anlamalarını,
- Günlük hayata, hissettiklerini doğru aktarmada,
- Çözüm odaklı olmalarını,
- Sorunların azalmasını,
- Kendisiyle ilgili problemleri çözmesini
- Kendini ifade etmesini,
- Kendilerine olan güveninin artmasını
- Kendini geliştirmesini,
- Kendi sorunlarının sorumluluğunu olmalarına oldukça katkı sağlar.
OYUN TERAPİSİ İÇİN GEREKENLER NELERDİR?
- Terapist için doğru seçilmiş oyuncaklar ve materyaller,
- Terapiye uygun mümkünse 3×5 metrekare ebatlarında bir oda,
- Çocuklar için dikkat çekici ve işlevsel olmalı,
- Kullanılan materyaller gerçek yaşamı yansıtan oyuncaklar içermelidir.
Oyuncak kategorileri:
1 ) Gerçek hayat oyuncakları; bebek, araba, ağaç, hayvanlar gibi, gerçekte olan her şey olabilir.
2) Agresyonu çıkarmaya yardımcı olan oyuncaklar; polisler, silahlar, askerler, dart vs…
3) Yaratıcı ve duygusal oyuncaklar; kuklalar, mumlar, oyun hamurları, damlalar, bloklar vs…
OYUN TERAPİSİNDE FARKLI YAKLAŞIMLAR VARMI?
Günümüzde kullanılan birçok oyun terapisi yöntemi vardır. Terapiler direktif ve direktif olmayan olarak ayrılırlar. Direktif yaklaşımda, çocuğu harekete geçirerek oyun oynanır. Direktif olmayan yaklaşımda ise oyun tamamen çocuğa bırakılır. Çocuk istediği gibi hareket eder ve yönlendirilmeye kapalıdır. Çocuğun kendisini ifade etmesini bekler.
Merkezimizde Uzman Klinik Psikolog Derya OĞUZ SARIALP tarafından oyun terapileri başarıyla uygulanmaktadır. Ebeveyn ile çocuk arasındaki iletişim, iş birliği çerçevesinde sınırlar oluşturulduktan sonra, çocuğa karar verme ve kararlarında kendisinin sorumlu olduğunun farkına varabilmesi sağlanır.
Uzman Klinik Psikolog
Derya OĞUZ SARIALP